7 bin yıllık Siyez buğdayı tohumları Bodrum’da yeşermeye başlıyor

Arkeolojik kazı esnasında küp içerisinde bulunan 7 bin yıllık Siyez buğdayı tohumlar Bodrum’da yeşermeye başlayacak. Bir avuç ata tohumundan binlerce tohum elde etmeyi planlayan Bodrum Belediyesi bu tohumları köy halkına dağıtacak.

Bodrum Belediyesi tarafından kurulan Tarım Ar-ge ve yerel tohum merkezinde binlerce ata tohumu toprakla buluşmaya başladı. Çoğunluğu köylüler tarafından verilen ata tohumları önce araştırılıyor sonra toprakla buluşuyor.

Binlerce tohumun geldiği merkezde vatandaşları en çok heyecanlandıran ise arkeolojik kazılarda çıkarılan küpte bulunan 7 bin yıllık Siyez buğdayı oldu. Tohum bankasının en özel yerinde saklanan 7 bin yıllık tohumlar toprakla buluşmayı bekliyor.

Arge merkezindeki en yaşlı tohum olan siyez buğdayı tohumu Bodrum Belediye Başkanı Ahmet Aras’ı da heyecanlandırdı. Bir avuç siyez buğdayından binlerce tohum üretmeyi planlayan Başkan Aras, tohumları çoğalttıktan sonra Mumcular Mahallesinde yaşayan köy halkına dağıtılması planlanıyor. Altından daha değerli olan tohumlar ise özel bir odada muhafaza ediliyor.

Bodrum Belediye Başkanı Tayfun Yılmaz tohum bankasıyla ilgili bilgiler vererek, “Yaklaşık 4 ay önce, Bodrum Belediyesine ait tarım arge ve yerel tohum merkezini açtık. Merkezimizin bir bölümü olan tohum bankasında yaklaşık 2 bin çeşit yerel tohumum içerisinde barındıracak kapasitede, iklimlendirilmiş bankamızda Bodrum’un yerel tohumlarını bir araya getirip, laboratuvarlarda çalışması yapıldıktan sonra deneme parsellerinde çoğaltıyoruz. Tohumları çoğaltıp, depolayıp belirli bir seviyeye geldikten sonra vatandaşlarımıza hibe ederek stratejik bir sektör olan tarımın başlangıcı olan tohumu gelecek nesillere aktarmak maksadıyla bu faaliyetimizi ciddiyetle yerine getirmeye çalışıyoruz” dedi.

7 bin yıllık tohumların bir an önce toprakla buluşması için çalışmaları hızlandıran Bakan Yardımcısı Yılmaz, “Yerel tohum bankamızın en önemli tohumlarından bir tanesi ise ilk olarak aday tohum olarak bize teslim edilen yaklaşık 7 bin yıllık siyez buğday tohumu. Anadolu’muzun bir kentinde arkeolojik kazı esnasından bulunan küplerin içerisinde siyez buğdayının ve bunun peşine düşen bir vatandaşımızın daha sonrasında temin etmesi ve çoğaltmasıyla beraber ilk küpten çıkan orijinal tohum tanelerini bize teslim etti. Tohumla ilgili gerekli laboratuvar çalışmalarını da yapıyoruz. Teslim aldığımız her tohumu yerel tohum olarak değerlendirmeden önce aday tohum olarak kabul ediyoruz. Laboratuvarlarımız da incelenip, deneme parsellerimizde incelemeleri yapıldıktan sonra büyük arazilerde çoğaltma işlemi yapıyoruz. Bunun ardından bu tohumları vatandaşlarımıza hibe ediyoruz. 7 bin yıllık siyez buğdayı ile ilk karşılaştığımız da gerçekten bize ciddi bir heyecan kattı. Bu buğdayı toprakla buluşturup yeşerttiğimizde, bu gölgeye kazandıracak olmanın haklı bir gururunu ve ciddi bir heyecan içerisindeyiz. Bunu başardığımız gün yeni bir hikayenin başlangıcı olacağına inanıyoruz” diye konuştu.

Siyaz buğdayı hakkında – 
Siyez, kaplıca ya da einkorn (Triticum monococcum), Fransa, Fas, Yugoslavya ve Türkiye’de yetişen, Triticum boeoticum türünden yabani buğday türünün kültüre alınmış formudur. Triticum dicoccum buğdayı ile birlikte erken dönemde kültüre alınan buğday türlerindendir. İlk kez Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yer alan Karaca Dağ’da evcilleştirildiği düşünülüyor.

Siyez Buğdayı 2n kromozom yapısındadır ve yabancı dillerde Emmer olarak adlandırılan ve Türkiye’de Kars yöresinde ekilen Triticum dococcum (Gernik ya da Kavılca)türü buğdaydan farklı bir yapıdadır. Tek başakçıklı olması ve sıkı kavuz yapısı itibarı ile hastalık ve zararlılara dayanıklı, kurak şartlarda ve fakir topraklarda rekabet gücü yüksek bir tür olarak bilinen Siyez Buğdayı’nın, yapılan çalışmalarda yüksek yağ içeriğine ve ekmeklik buğdaya göre daha fazla sarı lutein oranına sahip olduğu ortaya konmuştur. Ayrıca tam tahıl tüketimiyle ilişkili sağlık yararları ve düşük glisemik indekse sahip olmasının yanında, fonksiyonel gıda olarak da protein, fenolikler, tokoferoller ve karotenoidler açısından diğer buğday türlerine göre daha zengin bir yapıda olduğu tespit edilmiştir.